เลือกเสาเข็มอย่างไร หากปลูกบ้านในพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว

ไทโฮม
19 เม.ย.
ยาว 1 นาที

การสร้างบ้านในพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหวไม่ใช่เรื่องเล็ก โดยเฉพาะ “รากฐาน” ของบ้านที่ต้องมั่นคงสุด ๆ ซึ่ง “เสาเข็ม” นี่แหละ คือหัวใจสำคัญของโครงสร้าง ถ้าเลือกผิดตั้งแต่แรก อาจเสี่ยงให้บ้านเสียหายหนักเมื่อเกิดแรงสั่นสะเทือนได้เลย

วันนี้เราจะพามาเจาะลึกว่า…ถ้าอยากปลูกบ้านในพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว ควรเลือกเสาเข็มแบบไหนดี? เสาเข็มไอใช้ได้หรือเปล่า? มีอะไรที่เจ้าของบ้านต้องรู้ก่อนตัดสินใจบ้าง?

บ้านในพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว ต้องรับแรงอะไรบ้าง?

เวลาที่เกิดแผ่นดินไหว แรงสั่นสะเทือนจากพื้นดินจะส่งผ่านขึ้นมาถึงโครงสร้างบ้านผ่านฐานราก โดยเฉพาะบริเวณที่ใช้ “เสาเข็ม” เป็นตัวถ่ายน้ำหนัก ถ้าระบบเสาเข็มไม่สามารถรับแรงสั่นในแนวนอนได้ (ไม่ใช่แค่แรงกดลง) ก็อาจทำให้เกิดการแตกร้าว พัง หรือล้มตัวของเสาเข็มได้เลย

แรงที่สำคัญมี 3 ทิศทาง

แรงในแนวดิ่ง (Vertical) จากน้ำหนักบ้าน
แรงในแนวราบ (Horizontal) จากแรงสั่นของแผ่นดิน
แรงบิดตัว (Torsion) ที่ทำให้โครงสร้างหมุนหรือโยก

เสาเข็มไอ คืออะไร? ใช้กับบ้านในพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหวได้ไหม?

เสาเข็มไอ (I-Shape Pile) เป็นเสาเข็มคอนกรีตสำเร็จรูปหน้าตาตรงตามชื่อเลย เหมือนตัว I ภาษาอังกฤษ เสาเข็มชนิดนี้ได้รับความนิยมเพราะ แข็งแรง ทนแรงกดได้ดี น้ำหนักเบากว่าเข็มสี่เหลี่ยมตัน ราคาถูกกว่าเสาเข็มเจาะ แถมยังติดตั้งง่ายด้วยแรงตอก

แต่จุดอ่อนของเสาเข็มไอคือ ความสามารถในการรับแรงด้านข้างต่ำกว่าพวกเสาเข็มเจาะหรือเข็มสี่เหลี่ยมตัน ซึ่งในพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว “แรงด้านข้าง” นี่แหละคือตัวแปรสำคัญ

✅ ใช้ได้ไหม?

ใช้ได้ “ในบางกรณี” เช่น บ้าน 1-2 ชั้น โครงสร้างเบา และมีวิศวกรคำนวณฐานรากให้เหมาะสม มีการเสริมเหล็กและระบบคานรัดฐานรากที่ช่วยรับแรงสั่น

เสาเข็มที่เหมาะกับพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว มีลักษณะอย่างไร?

ถ้าจะให้มั่นใจว่ารับแรงแผ่นดินไหวได้ดี ควรเลือกเสาเข็มที่มีคุณสมบัติดังนี้

คุณสมบัติ	รายละเอียด
รับแรงด้านข้างได้ดี	เช่น เสาเข็มเจาะ หรือเสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน ที่มีหน้าตัดมาก
ติดตั้งแบบไม่กระทบชั้นดินมาก	เช่น เข็มเจาะระบบเปียก ช่วยลดการรบกวนดินโดยรอบ
สามารถออกแบบให้ร่วมกับฐานรากแผ่น (raft foundation)	ช่วยกระจายน้ำหนักและลดการทรุดไม่เท่ากัน
มีการออกแบบเชิงวิศวกรรม	ใช้โปรแกรมคำนวณ และตามมาตรฐาน มยผ. 1302-61 หรือ 1301-61 (ล่าสุด)
ตรวจสอบคุณภาพวัสดุและการติดตั้ง	เช่น การตรวจรับเสาเข็มก่อนตอก, การบันทึกแรงตอก, การตรวจสอบ verticality

ตัวเลือกเสาเข็มยอดนิยมในโซนเสี่ยงแผ่นดินไหว

ประเภทเสาเข็ม	ข้อดี	ข้อควรระวัง
🔹 เสาเข็มเจาะ	รับแรงด้านข้างดี ติดตั้งเงียบ	ราคาสูง ติดตั้งต้องมีผู้ชำนาญ
🔸 เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน	แข็งแรงมาก รับแรงด้านข้างได้ดี	ต้นทุนสูงกว่าชนิดไอ
🔹 เสาเข็มไอ	ราคาถูก ติดตั้งง่าย	รับแรงสั่นแนวน้อย ต้องออกแบบดี
🔸 เสาเข็มเหล็ก (Steel Pile)	ยืดหยุ่นสูง เหมาะกับโครงสร้างสูง	แพงมาก ใช้เฉพาะงานอาคารใหญ่

สรุป จะใช้เสาเข็มไอในพื้นที่แผ่นดินไหวได้ไหม?

ได้...แต่ ต้องมีการออกแบบฐานรากให้เหมาะสมโดยวิศวกร และไม่ควรใช้กับบ้านที่มีโครงสร้างสูงหรือหนักมาก แนะนำแบบง่าย ๆ ถ้าบ้าน 1 ชั้น อยู่บนดินดี และมีวิศวกรดูแล เสาเข็มไออาจเพียงพอ ถ้าบ้าน 2 ชั้นขึ้นไป หรือดินอ่อน ควรใช้เสาเข็มเจาะหรือสี่เหลี่ยมตันจะดีกว่า

เคล็ดลับก่อนสร้างบ้านในพื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว

สำรวจสภาพดิน ก่อนเลือกแบบเสาเข็ม
ให้วิศวกรออกแบบฐานรากพร้อมคำนวณแรงสั่นสะเทือน
เลือกผู้รับเหมาตอกเข็มที่มีประสบการณ์
ตรวจสอบว่าใช้มาตรฐาน มยผ. ที่อัปเดตล่าสุด
อย่าคิดประหยัดผิดจุด เรื่องฐานรากคือเรื่องใหญ่!

อยากได้คำปรึกษาเรื่องเสาเข็มและฐานราก?

หากคุณกำลังวางแผนสร้างบ้าน และไม่แน่ใจว่าพื้นที่บ้านอยู่ในโซนแผ่นดินไหวหรือไม่ ลองปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านฐานรากหรือสอบถามวิศวกรในพื้นที่ได้เลย อย่าลืมว่า "บ้านมั่นคง เริ่มที่รากฐานที่แข็งแรง!"